Página:Alexander von Humboldt - Cosmos - Tomo II.djvu/471

De Wikisource, la biblioteca libre.
Esta página no ha sido corregida
— 463 —

nat astrorum fanmiliam: tellus quoque minime fraudatur lunari ministerio, sed ut Aristóteles de animalibus ait, maximam Luna cum terra cognationem habet. Concipit interea á Sole terra et impregnatur annuo partu. Invenimus igitur sub hac ordinatione admirandam mundi synmnetriam ac certum harmonie nexum motus et magunitudinis orbiun, qualis alio modo reperiri non potest. (Nicol. Copernicus, de Revolutionibus orbium celestium, 1. T. e. 10, p. 9 b) En este pasaje, que no carece de gracia y de elevación poética, se observan, como en todos los astrónomos del silo XVII, las señales de un largo comercio con la antigiedad clásica. Copérnico conocia los pasajes siguientes: Ciceron, Somnium Scipionis, e. £; Plinio, 1. 1H, c. 3, y Mercurio Trismegisto, 1. V (p. 195 y 201, edic. de Cracovia, 1586;. La alusion á la Electra de Sófocles, es oscura: porque no es en esta obra donde se llama al Sol «onmia intuens.» sino en la Ilíada y en la Odisea, como tambien en los Chocphros de Esquilo (v. 980), que Copérnico no ha podido tomar por la Electra. Segun una conjetura de Beckh, la alusion es consecuencia de una falla de memoria. Copérnico recordaria de una manera incompleta el verso 869 del Edipo en Colona de Sófocles. Es tambien muy singular que en un libro recien publicado, por otra parte muy instructivo. (Czynski, Kopernilieb ses travaur, 1847, p. 102) la Electra del trágico griego, se haya confundido con las corrientes eléctricas. El autor ha traducido de la manera siguiente el pasaje de Copúrnico citado mas arriba: «Si se toma al sol por la antorcha del universo, por su alma, por su guia; si Trismegisto le llama Dios; si Sófocles le cree un poder eléctrico que anima y contempla el conjunto de la ercaion... et»

(26) Pág.300.—«Pluribus ergo existentibus centris, de centro quoque mundi uon temere quis dubitabit an videlicet fucrit istud gravitatis terrene, an aliud. Equidem existimo gravitatem non aliud esse quam appelenciam quamdam naturalem partibus inditam a divina providentia opicifis universorum. ut in unitatem integritatem que suam sese conferant in formam globi cocuntes. Quam affectionem credibile est etiam Soli, Lune ceterisque errantium fulgoribus inesse, ut ejus efficacia in es qua se representant rotunditate permancant, que nihilominus multis modis suos efficiunt circuitus. Si igitur et terra faciat alios, utpote secundum centrun (mundi), necesse erit eos esse qui similiter extrinsecus in multis apparent, in quibus invenimus annuum circuitum. Ipse denique Sol medium mundí putabitur possidere, que omnia ratio ordinis, quo illa sibi invicem suecedunt, et mundi totius harmonia nos decet, simodo rem ipsam ambobus (ut aiunt) oculis inspiciamus. » (Copernicas, de Revalut. orbium calest., 1. 1, E. 9, PANA

(21) Pág. 300.—Plutarco, de Facic in orbe Lune, p. 923, c. Y. Ideler,