Vocabularios y nuevos materiales para el estudio de la lengua de los indios Lican-Antai (atacameños)-calchaquí/IV
II. PARTE
1684, 1585 y 1696
En el. Pueblo y reducción de Santa Cruz de los Quilmes, tres leguas poco más ó menos de la ciudad de la Trinidad Puerto de Buenos Aires, en 12 días del mes de Abril de 1682 años: El Capitan don Miguel Castellanos, Contador, Juez Oficial de la Real Hacienda en dicha ciudad y sus provincias del Río de la Plata y Paraguay. Por S. M. que Dios guarde; para efecto de hacer padrón de los Indios é Indias de dicho pueblo y reducción y reconocer los que deben pagar Tassa, ó ser reservados de ella en presencia de mi el presente escribano y asimismo estando presentes el Doctor don Melchor de Izarra, Cura doctrinante de dicho pueblo y el Sargento don Miguel Troncoso su correjidor juntamente con el alferez Clemente Rodriguez, Protector General de los Naturales, Y así todos juntos y haviéndose recogido toda la gente de dicha Reducción á toque de campana que se estuvo tocando por más tiempo de dos horas, y con el libro de Coleturias que manifestó el dicho Cura Doctrinante y con la lista del último Padrón que se hizo de los Indios de esta dicha reducción el año pasado de 1680 en dos días del mes de Mayo. Se hizo este Padrón en la forma y manera siguiente:
- Abancuy, mujer
- Abanchy mujer"
- Abata, hombre
- Abati hombre"
- Abauchay, m.
- Abayan h.
- Acansey h."
- Accocha, (cacique)
- Aliue, h.
- Alsan h."
- Allampu h."
- Allanqui h."
- Amblaquí h."
- Ampalla h."
- Anchayo h."
- Anchita h."
- Anllagua, m.
- Añaipi, h.
- Apil h."
- Aquinchay, h.
- Asojan h."
- Astaban h."
- Aucho h."
- Ates h."
- Aycuña h."
- Baltos h."
- Ballais h."
- Bancux, m.
- Cabana, h.h."
- Cachaupe h."
- Cachi-qui h."
- Cachimay h."
- Caipicha h."
- Calauza h."
- Calchiuar h."
- Caliva h."
- Callafi h."
- Camincha, m.
- Camllapi, m.
- Campilla, m.
- Canilta, m.
- Casilta, m.
- Catali, h.
- Catalme, h.
- Catibas, h.
- Cauanan, h.
- Cauanche, h.
- Caypiccha, h.
- Comanchao, m.
- Cunaype, h.
- Chacaba, m.
- Chafa, h.
- Chaipi, m.
- Chama, m.
- Chamica, m.
- Chamilca, m.
- Champusa, h.
- Chanagua, m.
- Chanaype, m.
- Chancano, h.
- Chansaba, m.
- Chalpi, m.
- Chapi, m.
- Chapuma, h.
- Chascagua, m.
- Chascaguay, h.
- Chauchica, m.
- Chavel, m.
- Chayauca, h.
- Chayapi, h.
- Chucuncay, h.
- Chumay, h.
- Famacalla, h.
- Filca, h.
- Gachipay, h.
- Guachampa, h.
- Guachil, m.
- Gualyaca, h.
- Guallquipa, h.
- Gallchicay, h.
- Guanpichan, h.
- Guaquilmay, h.
- Guaquinchay, h.
- Guayanble, m.
- Guayanpi, h.
- Guayaquil, h.
- Guita, h.
- Ichana, h.
- Ijama, h.
- Illaua, m.
- Iluchaime, m.
- Impaxil, m.
- Incaize, h.
- Incapacha, h.
- Inquina, m.
- Ipallam, h.
- Iquicho, m.
- Iquimay, h.
- Laguachi, m.
- Laix, h.
- Lamac, h.
- Limpay, h.
- Llabca, m.
- Llacche, h.
- Llacapas, m.
- Llacas, h.
- Llaica, m.
- Llampa, h.
- Llanen, h.
- Llaypucha, m.
- Malanzi, h.
- Mallica, m.
- Maquitay, h.
- Miquinay, h.
- Naycagua, m.
- Opuccha, m.
- Osta (hosta?), h.
- Paco, h.
- Pallamay, h.
- Pallamay, m.
- Pasagua, m.
- Parabay, h.
- Peguante, h.
- Perendengue, h.
- Pichaguay, h.
- Pipis, m.
- Pisay, m.
- Piscay, h.
- Pisiaca, h.
- Piti, h.
- Piuanche, h.
- Quichauel, m.
- Quichincha, h.
- Quilintay, h.
- Quisami, m.
- Sabanqui, h.
- Sachamon, h.
- Sachica, h.
- Sachica, m,
- Sancalmay, h.
- Saipu, m.
- Sanquinay, h.
- Sapatucla, h.
- Sialtaud, m.
- Silpiguay, m.
- Silpina, h.
- Silpincay, h.
- Silun, h.
- Sillamay, h.
- Simichan, m.
- Sinquinay, h.
- Sipilmana, h.
- Sipitulpa, h.
- Siquimay, h.
- Siquinay, h.
- Subcala, h.
- Tancolmay, h.
- Tantil, m.
- Taquilo, h.
- Titayan, b.
- Uchapa, m.
- Uchucan, h.
- Uguenche, a
- Uncacha, m.
- Uncalla, m.
- Uncasil, m.
- Uti, h.
- Valinchay, h.
- Vallais, h.
- Vichicay, m.
- Yabanchin, m
- Yampaxil, h.
- Yapay, m.
- Zanquil, m.
- Zapalli, m.
- Zapan, m.
- Zapatucla, h.
- Abayan, h.
- Achaipi, h.
- Achaipi Caliano, m.
- Alei, h.
- Alichay, h.
- Amilca, m.
- Anjuri, h.
- Apaussa, h.
- Aquilau, h
- Auquí, h.
- Balinchay, h.
- Bindus, h.
- Cabilmay, h.
- Cachicachi, h.
- Cachiqui, m.
- Caipuchis, m
- Calimay, h.
- Caliua, h.
- Campacay, h.
- Canasi, m.
- Chacassi, h.
- Chaint, m.
- Chancol, h.
- Chilcomay, h.
- Gualquitay, h.
- Guampichan, h.
- Guayanble, h.
- Guayanchil, h.
- Iguanchay, m.
- Isayan, h,
- Llabincay, m.
- Llamac, m
- Llamuc, m.
- Llaquinchay, m.
- Llasca, m.
- Mitis, h
- Pajami, m
- Quizampa, m
- Sachica, m.
- Samaya, m
- Samayan, m.
- Saminta, h.
- Sapajan, h.
- Sapaucan, h.
- Sicca, h.
- Silpicay, h.
- Simanan, h.
- Sipitulpa, h.
- Siquitay, h.
- Yutayan, h.
- Aballay cacique Guachajchi
- Aballay" cacique" Paysipa.
- Aballay" cacique" Machigasta.
- Abaucha
- Abauchay
- Abilinday: Tinogasta.
- Acampi: Tinogasta"
- Acanchi: Ingamana
- Achamin: Olcagasta
- Achapac: Guachajchi
- Achaupac
- Achipay: Ingamana
- Achuela
- Achuxna: Pisapanacu
- Achuxna" Guachajchi
- Aimache
- Alimin: Olcagasta
- Alucan
- Alugon: Pisapanacu
- Allaimi: Guachajchi
- Ampi: Paysipa
- Anitay
- Añacay
- Asaica: Pisapanacu
- Asanu Pisapanacu"
- Asimin, cacique de Olcagasta
- Asintay: Pisapanacu
- Ancaba ó Aucaba: Tinogasta
- Aumpa: Huasan
- Auquio: Tucumangasta
- Axlato
- Ayachi: Ingamana
- Ayampox: Tinogasta
- Aymacha: Calchaquí
- Aysampas: Tucumangasta
- Ayuchil: Ingamana
- Ayunda: Pisapanacu
- Ayuxna: Ingamana
- Bacalí
- Baiamble: Huachaschi
- Balanpis: Pisapanaco
- Balcusa
- Balimba: Huachaschi
- Bicamsa: Olcagasta
- Billa: Huachaschi
- Cachusna
- Caimi: Ingamana
- Caimincha: Pisapanaco
- Cajilla: Pisapanaco"
- Calduse: Pipanaco
- Calí: Tinogasta
- Caliba: Tinogasta"
- Catibas: Tinogasta"
- Caliba: Olcagasta
- Caliba" Paysipa
- Caliva: Guachaxse:
- Calsapí: Ingamana
- Callamuy: Paysipa
- Callave, cacique Pipanaco
- Callaxuve: Ingamana
- Campilla: Ingamana"
- Cañacha: Amangasta
- Capilba: Sabuil
- Capilma: Sabuil"
- Casanpa: Pipanaco
- Catamon: Tinogasta
- Catintuclla
- Cauana: Ingamana
- Coneta: Guachaxse
- Cotaoy: Olcagasta
- Coyuca: Tinogasta
- Cuicha: Ingamana
- Cumali: Pisapanaco
- Cumali": Amangasta
- Cumanse: Huachasche
- Cumanse": Sabuil
- Cumanse": Pipanacu
- Cumanse": Tinogasta
- Cuncas: Ingamana
- Cuninja: Amangasta
- Cuninjua: Paysipa
- Cutayan: Machigasta
- Cutoyan: Paysipa
- Chacampi: Pisapanaco
- Chacani
- Chacarac: Ingamana
- Chacomo: Tinogasta
- Chaicsa: Ingamana
- Chaicsa": Guasan
- Chaicsa": Huachaschi
- Chamaica: Pisapanaco
- Chamaico: Guachaxse
- Chambleca: Saujíl
- Chamaya: Pisapanaco
- Chamasin: Ingamana
- Chamhana: Pisapanaco
- Chamixta: Pisapanaco"
- Chamuxna: Pisapanaco"
- Chanampa
- Chanampa" Huachaschi
- Chanampa" Sanjíl
- Chanampa" Ingamana
- Chanampa" Amangasta
- Changano: Guachaxse
- Chanquil: Pisapanaco
- Chañau: Saujil
- Chasampi
- Chaxiqui: Guachaxse
- Chay (fem.): Olcagasta
- Chaylla: Tinogasta
- Chayta: Paysipa
- Chinaico: Ingamana
- Choapa: Guasan
- Chullama: Pisapanaco
- Chullama, el cacique de Saujíl
- Chumay: Huachaschi
- Chumbicha: Guachaxse
- Chumbita: Olcagasta
- Chumbita" Paysipa
- Chumllau (n?): Guachaxse
- Fihala: Guachaxse
- Filino: Guachaxse"
- Gaupi: Ingamana
- Guaicasa: Ingamana"
- Gualcomay: Paysipa
- Gualsacan: Guachaxse
- Guambicha: Pipanaco
- Guananca: Amangasta
- Guanca: Tinogasta
- Guanchicay: Machigasta
- Guanchipcha: Pisapanaco
- Guansilpa: Pipanaco
- Guanquillao: Paysipa
- Guaquinchay: Olcagasta
- Guasinan: Tinogasta
- Guanchil: Ingamana
- Guayapi: Tinogasta
- Hachampí (s), cacique Ingamana
- Hamanchay: Pipanaco
- Hancate: Saujíl.
- Icampa: Guasan
- Icaño: Pipanaco
- Ichaco: Tinogasta
- Ichaguan
- Ichaha: Pipanaco
- Ichaica: Ingamana
- Ichauil: Ingamana"
- Ichambli: Ingamana"
- Ichilco: Pisapanaco
- Ilhaha: Tucumangasta
- Illauqui: Guachaxse
- Illcapil: Pipanaco
- Imasan: Guasan
- Impasil: Pipanaco
- Imsay: Huachaschi
- Imucha: Ingamana
- Inchapa: Tinogasta
- Incasapa: Inganama
- Incasil (jil): Guachaxse
- Inquina: Pisapanaco
- Inquina: Huachaschi
- Inquina": Ingamana
- Inquina": Tinogasta
- Inquina": Olcagasta
- Inquina": Paysipa
- Insama
- Iquisima: Tinogasta
- Iquitina: Tinogasta"
- Isanqui: Tinogasta"
- Itincapax: Paysipas
- Jotaan: Amangasta
- Julaya: Machigasta
- Laicsa: Pipanaco
- Llacapas: Ingamana
- Llain: Pipanaco
- Llauaico: Guasan
- Llauchipa: Ingamana
- Llavaico: Ingamana"
- Llumpa: Ingamana"
- Machigasta: Machigasta
- Mananqui: Ingamana
- Maraña: Amangasta
- Matapal: Tinogasta
- Maucasi: Olcagasta
- Mocayun: Tinogasta
- Obensa
- Ojachic: Olcagasta
- Olalla
- Pahuan: Machigasta
- Pallamaide: Ingamana
- Pallamay: Pipanaco
- Pamostax ó
- Jamostax: Amangasta
- Panhacha: Ingamana
- Pasauca: Ingamana"
- Pasiña: Paysipa
- Pasiquin: Tinogasta
- Payauca
- Piguala: Guachaxse
- Piguanse: Ingamana
- Pisola: Haachaschi
- Pisola": Guasan
- Pulcho: Amangasta
- Pulpai- Pisapanaco
- Quichanqui: Huachaschi
- Quichanqui": Olcagasta
- Salcala: Tinogasta
- Sacaba, cacique de Tinogasta
- Sacapac: Guachaxse
- Sachais: Tinogasta
- Salaba: Amangasta
- Saliga: Pipanaco
- Samalca: Amangasta
- Samalca": Tinogasta
- Samolca: Olcagasta
- Sancatcha: Tinogasta
- Sanquinay: Huachaschi
- Saquilan: Tinogasta
- Saquilan": Olcagasta
- Sigampa, cacique de Tinogasta
- Silpino: Tucumangasta
- Sillamay: Pipanaco
- Simincha: Guachaxse
- Simuxcha: Guachaxse
- Sincollay: Paysipa
- Sinchoca: Ingamana
- Siquimi: Pisapanaco
- Siquiñay: Olcagasta
- Soliga: Pisapanaco
- Talcayac: Amangasta
- Tancaba: Tinogasta
- Tibsilay: Tinogasta"
- Tilian: Tinogasta"
- Tilian": Amangasta
- Toclagua: Tinogasta
- Tupula: Huachascho
- Uchumin: Olcagasta
- Ulima: Tinogasta
- Uncachis: Pipanaco
- Usi: Tucumangasta
- Utimba: Guachaxse
- Vaquinsay: Pisapanaco
- Xamaico: Saujíl
- Yabati: Paysipa
- Yabatis: Machigasta
- Yacsapa, cacique de Amangasta
- Yaguachi: Paysipa
- Yamostac: Ámangasta
- Yampas: Guachaxse
- Yampas" Pisapanaco
- Yampax: Paysipa
- Yampos: Pipanaco
- Yamsil: Ingamana
- Yamsil": Huachasche
- Yamuxin: Guasan
- Yauquin: Huachasche
- Yausil: Amangasta
- Yemali: Huachasche
- Yobate: Tinogasta
- Yucachac: Tinogasta"
- Yucsilpi: Amangasta.
- Abati: Calchaquí
- Abaucai: Calchaquí"
- Abayu, cacique
- Aculpa: Yocan
- Angnuio: Guachaxse
- Apotauca: Ascata
- Ascati: Paquilingasta
- Atan ó Catan: Collagasta
- Axlato, cacique Ingamana
- Ayumna: Colpes
- Ayuncha, cacique Hampagcaschas
- Ayunda, cacique Paquilingasta
- Ayunta, cacique Motemo
- Bachacsi: Calchaquí
- Bajinan: Asabgasta
- Balincha, cacique Sijan
- Balinchay: Ascata
- Balincho: Calchaquí
- Bilimpa: Calchaquí"
- Cachoca: Yocan
- Caliba: Amangasta
- Calsapi, cacique Pantaño (1712)
- Callavi, cacique Pipanaco.
- Camalan, curaca Lacmi
- Casiba: Alto
- ditto: Santa Gertrudis (Lóndres)
- Catamon: Asabgasta
- Catan (Atan): Collagasta
- Cauilaua: Calchaquí
- Caxcha: Calchaquí"
- Cocta: Calchaquí"
- Colloupe:Calchaquí"
- Concaui: Villapima
- Cosalan: Yocan
- Coyamichi, nación Zerana
- Cumansi: Paquilingasta
- Chacum: Pituil
- Chalimin: Calchaquí
- Chanampa, cacique Tinogasta
- Chancanqui
- Chancon: Vilgo ó Silgo
- Changano: Guachaxse
- Chasamipi: Colana
- Chaxuique: Ingamana
- Chiccha: Calchaquí
- Chisco: Calchaquí"
- Chumay: Calchaquí"
- Chupalli: Calchaquí"
- Escupal: Yocan
- Fixala: Mocobí (?)
- Guacamay: Calchaquí
- Guachilca: Asabgasta
- Guagalsiax: Calchaquí
- Gualampi
- Gualcuasa: Colana
- Gualchay: Calchaquí
- Gualincha: Calchaquí"
- Gualsi
- Guambicha: (Llacmi) Calchaquí
- Guanchicay: Guachaxse
- Guaquilmay: Yocan
- Guenca: Calchaquí
- Hampasti: Calchaquí
- Hampi: Villapima
- Icain
- Iculcha: Calchaquí
- Incayan: Yocavil
- Inga (?): Huasan
- Iquimay: Yocavil
- Itaquil: Yocavil"
- Juaychapi: Calchaquí
- Lindon: Altos
- Liquimay, cacique Ingamana
- Llocain: Calchaquí
- Llumpa: Ingamana
- Machagbai: Paquilingasta
- Machapal: Calchaquí
- Machico: Collagasta
- Maquicha: Paquilingasta
- Maquis: Villapima
- Moca: Calchaquí
- Olalla: Asabgasta
- Pabil: Calchaquí
- Palintay:Calchaquí"
- Pallamay: Colpes
- Pasiquin: Asabgasta
- Piguala, cacique Colana
- Pisayaca: Guachaschi
- Pituil: Pituil
- Quemupi: Yocagasta ó Pachian
- Sacaba, cacique Ascata
- Sacaba," cacique" Ascata" (1712)
- Saculpa: Yocan
- Sachamon: Calchaquí
- Saliga: Colpes
- Saligua: Hampagcaschas
- Sanquinay: cacique Colana
- Selayan: Calchaquí (boca)
- Sicampa: Calchaquí"
- Sigampa: casique Villapima
- Sileuyo: Calchaquí
- Silpian: Gualfín
- Silpian": Yocan
- Silpino: Calchaquí
- Silpino": Tucumangasta
- Sican: Motemo
- Sinchuca: Calchaquí
- Subpalaz: Pituíl
- Ticopares: Paquilingasta
- Tilian: casique Asabgasta
- Yacsapa: Lóndres
- Yucama: Calchaquí
- Yucayo: Tinogasta ó Calchaquí
- Zacayan: Lacmi
Mellepcáy: padrón de Yucmamita y padrón de Toxpo, sin apellidos de indígenas.
En el padrón del Conventillo figuran indios Anconquixas, Gastonas y Eldetes.
Baiumsa ó Bauimsa, cacique de Anconquixa.
Sula: cacique de Gastonas y Eldetes (hay Concepción y Medinas).
- El padrón de Lacme (en la Ramada-Concepción)
- El" padrón" de" Nacche y
- El" padrón" de" Niogasta (sin nombres indios)
En el padrón de Santa Ana figuran el cacique Anitainñ y el alcalde Catibas.
- Lapan: cacique en el Padrón de Marapá
- Sinchuca: cacique en" el Padrón" de" Anchaxpa [2]
- Chalin cacique en" el Padrón" de" Chiquiligasta
- Chamcana: cacique (curaca) de los Amaichas, que hoy viven en el valle de Calchaquí, cerca de Santa María, y la entrada del valle ó quebrada que conduce á Tafi.
Uti Quatina: [3] cacique, y padre de don Francisco Chauca, casado con doña Josepha Cam Yabe, padres de don Alonso Camcana.
Francisco Apomaita es el nombre de un indio «de tasa» del año 1788.
En un documento de 1668 aparecen nombres, como Callafe, Caspamac é Ybalo, en el pueblo de Anconquija (xa).
Quispe Ynga y Sichacañar son nombres de caciques de 1606.
En el padrón levantado el año 1720 en el pueblo de Chiquiligasta figuran nombres de indios, como Salcao y Niogasta.
Acapianta, Asogasta y Catimba son apellidos que registra el padrón de Santa Ana (1720).
Apellidos de padrón de Marapá son: Catintucla é Ybalo (1720).
Guasunga, nombre de un cacique, y Sola, el cacique de los indios Eldetes, aparecen en el padrón de Anconquixa (1720).
El cacique Sas figura en el padrón de Uclicha (1720).
Apellidos como: Chuque, Lasalpe y Ayaçac vemos registrados en el padrón de Amaicha, hecho en 1720.
Catin era el apellido de un curaca de la tribu Quilmes.
En el padrón de Famaillá (1711) figura un «curaquillo» de nombre Chasique.
Chau (curaca), Casináy, Aiac, Calante Consemay, Masan, Liquimáy Cusillo son apellidos del padrón de Amaicha, levantado el año 1711.
- ↑ Tomado del "Tesoro de Catamarqueñismos", etc. etc., por Samuel A. Lufone Quevedo. Buenos Aires, 1898.
- ↑ El padrón de Anamupila no registra nombres indios.
- ↑ El señor Lafone Quevedo observa que en otras partes de Catamarca existe aún la familia de Guaytimas; así, por ejemplo, en el pueblo de Tinogasta.