Página:Rodolfo Lenz - Estudios araucanos.djvu/145

De Wikisource, la biblioteca libre.
Esta página ha sido corregida
93
DIÁLOGOS EN DIALECTO PICUNCHE
145.242
 
Chem-meu
¿Qué por
moŋel
 
vent'e
tanto
antə
día
akuimi?
llegas?
Cheu
¿Dónde
məŋel
estuviste;
məlepeimi;
alto
w'icha
está,
táyí
salió
t'ipapai
sol.
antə.
146.
 
Nielan
No tengo
mai
pues
düŋu.
cosa.
Kiñe
Un
təvechi
este
kawuʎu
caballo
ñamv'úi
se perdia
t'avia.
noche.
147.243
 
Kintukeviñ.
Fuimos a buscarlo.
Vent'en
Tanto
ñi
mi
kintuviel,
buscarlo siendo
veula
entónces
nieʎu
?
ula
 
petufín
al fin lo alcancé
lemu-meu.
monte en.
148[1].
 
Vente
Tanto
dəŋuŋé.
habla.
Chiʎale
Ensíllame
ñi
mi
kawuʎu.
caballo,
Cheçh viŋe
Cárgalo
k,akelo.
el otro siendo.
149[2].
 
Məte
Mucho
k,eltolei
floja está
tañi
su
sintá,
cinta,
kəme
bien
nərüvtuvíŋe.
ciérrela,
Kəme
Bien
t'aivíŋe
átelo
təvachi
este
sakú,
saco,
üt'unalnoam.
para que no se caiga.
150[3].
 
Ñiu
Mis dos
t'ipu
estribos
məte
mui
pəchikei;
chicos están;
amultulelan.
me los harás ir.
Nuŋi
?
təvachi
este
kaweʎu am?
caballo?
Adŋi
Mañoso es
təvachi
este
kaweʎu.
caballo.

145. ¿Por qué llegas tan tarde? ¿Dónde has estado? Ya hace mucho que salió el sol.—146. No tengo la culpa, señor. Uno de los caballos se habia perdido en la noche.—147. Tenia que ir en busca de él. Al fin lo encontré en el monte.—148. No digas mas. Ensilla mi caballo i pon la carga en el otro.—149. La barriguera está mui floja; apriétela. Ate bien este saco, que no se caiga.—150. Los estribos estan cortos; alárguelos. ¿Es manso este caballo, o tiene maña?


  1. Chiʎaleñi=chiʎalen ñi. Cheçh escribo çh por sh ch; el sonido corresponde a s't'​ por t'​. Véase III Introduccion.
  2. K,eltolei F. cùlthen cosa floja, k, es esplosiva velar afónica, cp. 148 F. tharin atar. Cp. III 120. Habrá que leer üt'u(v)naqnoam.
  3. Astraldi da irtipu. Como is't' es lo mismo que t' (cp. III is't'o), tambien se esplica t' por is't' primitivo. Ñiu equivaldrá a ñi yu.