Compendio de la historia geográfica y natural del reyno de Chile/V

De Wikisource, la biblioteca libre.

CATALOGO I.

NUEVAS ESPECIES DESCRIPTAS
en este Compendio, y dispuestas segun el sistema de Linnéo.

REGNUM ANIMALE.

MAMMALIA.

BRUTA.

DAsipus Quadricinctus cingulis quatuor, pedibus pentadactylis.

Dasipus Octocinctus cingulis octo, palmis tetradactylis, plantis pentadactylis.

Dasipus Undecimcinctus cingulis undecim, palmis tetradactylis, plantis pentadactylis.

Dasipus Octodecimcinctus cingulis duodeviginti, palmis tetradactylis, plantis pentadactylis.

FERAE.

Phoca Lupina capite subauriculato, palmis tetradactylis.

Phoca Porcina capite auriculato, rostro truncato prominente.

Phoca Elephantina capite antice cristato.

Phoca Leonina capite postice jubato.

Canis Culpæus cauda recta elongata, apice concolore lævi.

Felis Puma cauda elongata, corpore cinereo subtus albicante.

Felis Guigna cauda elongata, corpore maculis omnibus orbiculatis.

Felis Colocola cauda elongata, corpore albo maculis irreg. atris, stavisque.

Viverra Chinga atro caerulea, maculis quinque dorsualibus rotundis albis.

Mustela Felina plantis palmatis pilosis, cauda tereti elongata.

Mustela Cuja pedibus fissis, corpore atro labio superiore subtruncato.

Mustela Quiqui pedibus fissis, corpore fusco, rostro cuneiformi

GLIRES.

Lepus Viscacia cauda elongata setosa.

Lepus Minimus cauda brevissima, auriculis pilosis concoloribus.

Castor Huidobrius cauda longa compressolanceolata, palmis lobatis, plantis palmatis.

Mus Cyanus cauda mediocri subpilosa, palmis 4-dactylis, plantis 5-dactylis, corpore ceruleo subtus albido.

Mus Laniger cauda mediocri, palmis 4-dactylis, plantis 5-dactylis, corpore cinereo lanato.

Mus Maulinus cauda mediocri pilosa, auriculis acuminatis, pedibus pentadactylis.

Mus Coypus cauda mediocri subcompressa pilosa, planas palmatis.

Sciurus Degus fusco-stavescens, linea humerali nigra.

PECORA.

Camelus Huanacus corpore piloso, dorso gibbo, cauda erecta.

Camelus Vicugna corpore lanato, rostro simo obtuso, cauda erecta.

Camelus Araucanus corpore lanato, rostro superne curvo, cauda pendula.

Capra Puda, cornibus teretibus laevibus, divergentibus, gula imberbi.

BELLUAE.

Equus Bisulcus pedibus bisulcis.


AVES.

ACCIPITRES.

Vultur Jota niger remigibus fuscis, rostro cineraceo.

Falco Tharus cera, pedibusque luteis, corpore albo-nigrescente, vertice cristato.

Strix Cunicularia capite laevi, corpore supra fusco, subtus albo, pedibus tuberculatis pilosis.

PICAE.

Psittacus Jaguilma macrourus viridis, remigibus apice fuscis, orbitis fulvis.

Psittacus Cyanalysios brachiurus luteo-virens, collari caeruleo, uropygio rubro.

Psittacus Chorus brachyurus viridis, subtus cinereus orbitis incarnatis.

Picus Lignarius pileo coccineo, corpore albo, caeruleoque vittato.

Picus Pitius cauda brevi, corpore fusco maculis ovalibus albis guttato.

Trochilus Cyanocephalus rectirostris capite remigibus, rectricibusque caeruleis, abdomine rubro.

Trochilus Galeritus curvirostris viridi-aureus, remigibus, rectricibusque fuscis, crista purpurea.

ANSERES.

Anas Melancorypha rostro semicylindrico rubro, capite nigro, corpore albo.

Anas Hybrida rostro semicylindrico, cera rubra, cauda acutiuscula.

Anas Regia caruncula compressa frontali corpore caeruleo subtus fusco, collari albo.

Diomedea Chilensis alis impennibus, pedibus compedibus tridactylis, digitis omnibus connexis.

Diomedea Chilensis alis impennibus, pedibus compedibus tetradactylis palmatis, corpore lanuginoso cinereo. P

Pelecanus Thagus cauda rotunda, rostro serrato, gula saccata.
GRALLOE.

Phaenicopteruys Chilensis ruber, remigibus albis.

Ardea Erythrocephala crista dependente rubra, corpore albo.

Ardea Galatea occipite subcristato, corpore lacteolo, rostro luteo, pedibus coccineis.

Ardea Cyanocephala vertice cristato caeruleo, remigibus nigris albo marginatis.

Ardea Thula occipite cristato concolore, corpore albo.

Tantalus Pillus facie, rostro, pedibusque fuscis, corpore albo, remigibus rectricibusque nigris.

Parra Chilensis unguibus modicis, pedibus fuscis occipite subcristato.

Otis Chilensis capite, juguloque laevi, corpore albo, vertice tectricibusque cinereis, remigibus primor. nigris.

PASSERES.

Columba Melancoptera cauda cuneata, corpore, caerulescente, remigibus nigris.

Sturnus Loyca fusco, alboque maculatus, pectore coccineo.

Turdus Thilius ater, axillis luteis, cauda cuneata.

Turdus Thenca fusco-cinereus, subtus pallido-cinereus remigibus rectricibusque apice albis.

Turdus Curaeus ater nitens, rostro substriato cauda cuneata.

Fringilla Barbata lutea, alis viridibus nigro rubroque maculatis, gula barbara.

Fringilla Duica caerulea, gula alba.

Phitotoma (gen. nov.) Rostrum conicum, rectum, serratum.
 Nares ovatae.

1. Phitotoma Rara.
  Lingua brevis obtusa.


AMPHIBIA.


REPTILIA.

Rana Arunco corpore verrucoso, pedibus palmaris.

Rana Lutea corpore verrucoso luteo pedibus subpalmatis.

Lacerta Palluma cauda verticillata longiuscula, squamis rhomboideis.

NANTES.

Squalus Fernandinus pinna anali nulla, dorsalibus spinosis, corpore tereti ocellato.

PISCES.


APODES.

Stromateus Cumarca dorso caeruleo, abdomine albo.

THORACICI.

Chaetodon Aureus cauda integra, spinis dorsalibus 11, corpque Aureo, fasciis 5 discoloribus distincto.

Sparus Chilensis cauda bifida, lineis utrinque transversis fuscis.

ABDOMINALES.

Silurus Luvur pinna dorsali postica adiposa, cirris 4, cauda lanceolata.

Esox Chilensis maxillis aequalibus, linea laterali caerulea.

Mugil Chilensis dorso monopterygio.

Cyprinus Regius pinna ani radiis 11, dorsali longitudinali.

Cyprinus Caucus pinna ani radiis 13, corpore tuberoso argenteolo

Cyprinus Malchus pinna ani radiis 8, corpque conico subcaeruleo.

Cyprinus Iulus pinna, ani radiis 10, caudae lobatae.


INSECTA.


COLEOPTERA.

Lucanus Pilmus exscutellatus ater, corpore depresso, thorace striato.

Chrysomela Maulica ovata aurata, antennis caeruleis.

LEPIDOPTERA.

Papilio Leucothea D. alis integerrimis rotundatis albis concoloribus, antennis, aterrimis.

Papilio Psittacus . N. alis dentatis virescentibus, luteo caeruleoque maculatis, subtus flavis.

Phalaena Ceraria B. elinguis, alis deflexis flavescentibus, fasciis nigrls.

HYMENOPTERA.

Cynips Rosmarini Chilensis.

Tipula Moschifera alis incumbentibus cinereis, thorace, abdomineque flavis.

APTERA.

Aranea Scrofa abdomine semiorbiculato fusco, dentibus laniariis inferioribus exsertis.

Scorpio Chilensis pectinibus 16 dentatis, manibus subangulatis.

Cancer Talicuna brachyurus thorace orbiculato laevi integerrimi, chelis muricatis.

Cancer Xaiva brachyurus, thorace laevi lateribus tridentato, fronte truncata.

Cancer Apancora brachyurus, thorace laevi ovato utrinque denticulato, cauda trigona.

Cancer Setosus brachyurus, thorace hirsuto obcordato tuberculato, rostro bifido inflexo.

Cancer Santolla brachyurus, thorace aculeato arcuato subcoriaceo, manibus pelliculatis.

Cancer Coronatus brachyurus, thorace obovato, apophyci dorsali crenata.

Cancer Cæmentarius macrourus, thoraci laevi cylindrico, rostro obtuso, chelis aculeatis.


VERMES.

MOLLUSCA.

Pyura (gen. nov.). Corpus conicum nidulans: Proboscides binae terminales perforatae. Oculi inter proboscides.

1. Pyura Chilensis.

Sepia Unguiculata corpore ecaudato, brachiis unguiculatis.

Sepia Tunicata corpore prorsus vaginante, cauda alata.

Sepia Hexapodia corpore caudato segmentato.

Echinus Albus hemisphærico globosus, ambulacris denis: areis longitudinaliter verrucosis.

Echinus Niger ovatus, ambulacris quinis: areis muricatis verrucosis.

TESTACEA.

Lepas Psittacus testa postice adunca, sexvalvi, rugosa.

Pholas Chiloensis testa oblonga depressiuscula, striis longitudinalibus distantibus.

Solen Macha testa ovali oblonga antice truncata, cardine altero bidentato.

Chama Thaca subrotunda longitudinaliter striata, ano retuso.

Mytilus Ater testa sulcata postice squamosa.

Murex Locus testa ecaudata obovata antice nodosa, apertura edentula suborbiculata.

Helix Serpentina testa subcarinata imperforata conica, longitudinaliter striata, apertura patulomarginata.

REGNUM VEGETABILE.

DIANDRIA.

MONOGYNIA.

Rosmarinus Chilensis foliis petiolatis.

Maytenus (gen. nov.) Cor. 1 petala campanulata. Cal. 1-phyllus. Caps. 1 sperma.

1 Maytenus Boaria.

TRIANDRIA.

MONOGYNIA.

Scirpus Ellychniarius culmo tereti nudo, spicis globosis quaternis.

DYGINIA.

Arundo Rugi calyc. trifioris, foliis subulatis glabris.

Arundo Quila calyc. trifioris, foliis ensiformibus serratis.

Arundo Valdiviana, calyc. trifioris, foliis subulatis pubescentibus.

TETRANDRIA.

MONOGYNIA

Rubia Chilensis foliis annuis, caule subrotundo laevi.

Cornus Chilensis arborea, cymis nudis, foliis cordatis dentatis.

PENTANDRIA.

Nicotiana Minima foliis sessilibus ovatis, floribus obtusis.

Solanum Cari caule inermi herb. fol. pinnatis integ. nect. campanulato subaequante petala.

DIGYNIA.

Hereiaria Payco foliis serratis.

Solsola Coquimbana fruticosa, caul. aphyllis, calyc. succulentis diaphanis.

Gentiana Cachanlahuen Cor. quinquefidis infundib. ramis oppositis patulis.

Heracleum Tuberosum fol. pinnatis, foliolis septenis, flor. radiatis.

Scandix Chilensis semin. rostro longissimo, foliolis integris ovato-lanceolatis.

TRIGYNIA.

Quinchamalium (gen. nov.) cal. 5-fidus. Cor. 5-fida. Caps. 3-loculatis polysperma.

1 Quinchamalium Chilense.

PENTAGYNIA.

Linum Aquilinum fol. alternis lanceolatis, pedunculis bifloris.

HEXANDRIA.


MONOGYNIA.

Peumus (gen. nov.) Cal. 6-fidus. Cor. 6-petala. Drupa 1-sperma.

1 Peumus Rubra fol. alternis, petiolatis, ovalibus, integerrimis.

2 Peumus Alba fol. alternis, petiolatis, ovalibus, dentatis.

3 Peumus Mammosa fol. alternis, sessilibus, cordatis, integerrimis.

4 Peumus Boldus fol. oppositis, petiolatis, ovalibus, subtus villosis.

Puya (gen. nov.). Petala 6. inæqualia, tribus major, fornicatis. Cap. 3-locularis.

1 Puya Chilensis.

OCTANDRIA.


MONOGYNIA.

Sassia (gen. nov.) cal. 4-phyllus. Cor. 4-petala. Caps. 2-locularis, 2-sperma.

1 Sassia Tictoria fol. ovatis, scapo multifloro.

2 Sassia Perdicaria fol. cordatis, scapo unifloro.

ENNEANDRIA.


MONOGYNIA.

Laurus Caustica fol. ovalibus rugosis, perennantibus, flor. quadrifidis.

Panke (gen. nov.) cal. 4-fidus. Cor. 4-fida. Caps. 1-sperma.

1. Panke Tinctoria caule erecto racemifero.

2. Panke Acaulis racemo acauli.

Plegorhiza (gen. nov.) cal. ó. Cor. 1 -petala. Caps.i 1-locularis, 1-sperma.

1. Plegorhiza Gauicurú.


DECANDRIA.

MONOGYNIA.

Hippomanica (gen. nov.) cal. 5-partitus. Petala 5-ovata. Caps. 4-locularis.

1. Hippomanica insana.

DIGYNIA.

Thuraria (gen. nov.). Cor. 1-petala. Calyc. tubulosus. Caps, 2-locularis, 2-sperma.

1. Thuraria Chilensis.

PENTAGYNIA.

Oxalis Tuberosa pedunc. umbelliferis, caule ramoso, radice tuberosa.

Oxalis Virgosa scapo multifloro, fol. ternatis ovatis.

ICOSANDRIA.


MONOGYNIA.

Cactus Coquimbanus erectus, longus, 10-angularis, angulis obtusis, spinis longissimis rectis.

Myrtus Ugni flor. solitariis, ramis oppositis, foliis ovalibus subsessilibus.

Myrtus Luma flor. solitariis, fol. suborbiculatis.

Myrtus Maxima pedunc. multifloris, fol. alternis subovalibus.

DIGYNIA.

Lucuma (gen. nov.). Cal. 4-fidus duplicatus. Cor. ó. Drupa 1-seu 2-sperma.

1. Lucuma Bifera fol. alternis, petiolatis, ovato oblongis.

2. Lucuma Turbinata fol. alternis, petiolatis, lanceolatis.

3. Lucuma Valparadisæa fol. oppositis, petiolatis, ovato-oblongis.

4. Lucuma Keule fol. alternis, petiolatis, ovalibus, subserratis.

5. Lucuma Spinosa fol. alternis sessilibus, ramis spinosis.

POLYANDRIA.

DIGYNIA.

Temus (gen. nov.). Cal. 3-fidus. Cor. 18-petala. Bacca dicocca.

1. Temus Moschata.

DIDYNAMIA.

GYMNOSPERMIA.

Ocymum Salinum fol. ovatis glabris, caule geniculato.

ANGIOSPERMIA.

Gevuina (gen. nov.) cal. ó. Cor. 4-petala. Caps. 1-locularis coriacea.

1. Gevuina Avellana.

MONADELPHIA.

DECANDRIA.

Crinodendron (gen. nov.). Monogynia. Caps. 3-gona sperma.

1. Crinodendron Tatagua.

DIADELPHIA.

DECANDRIA.

Phaseolus Pallar caule volubili, leg. pendulis, cylindricis, torulosis.

Phaseolus Asellus caule volubili, fol. sagittatis, semin. globosis.

Dolichos Funarius volubili caule perenni, legum. pendulis pentaspermis, fol. ovalibus utrinque glabris.

Psoralea Lutea fol. ternatis fasciculatis, foliolis ovatis rugosis, spic. pedunculatis.


POLYADELPHIA.


ICOSANDRIA.

Citrus Chilensis fol. sessilibus acuminatis.

SYNGENESIA.

POLYG. ÆQUAL.

Eupatorium Chilense fol. oppositis amplexicaulibus, lanceolatis, denticulatis, calycis quinquefloris.

Santolina Tinctoria pedunc. uniflor. fol. linearibus integerrimis, caulibus striatis.

POLYG. SUPERF.

Gnaphalium Viravira herb. fol. decurrentibus, spatulatis, utrinque tomentosis.

Madia (gen. nov.) Recept. nudum. pappus nullus: cal. 8-phillus: sem. planoconvexa.

1. Madia Sativa fol. lineari lanceolatis, petiolatis.

2. Madia Mellosa fol. amplexicaulibus lanceolatis.

POLYG. FRUSTR.

Helianthus Thurifer caule fructicoso, fol. lineari-lanceolatis.


MONOECIA.


TRIANDRIA.

Zea Curagua foliis denticulatis.

POLYANDRIA.

Colliguaja (gen. nov.). Masc. Cal. 4-fidus, cor. ó. Stam. 8.

Fem. Cal. 4-fidus. Cor. ó. Styli 3-Caps. angularis, 3-sperma.

1. Colliguaja Odorifera.

Quillaja (gen. nov.). Masc. Cal. 4-phyllus. Cor. ó. Stam. 12.

Fem. Cal. 4-phyllus. Cor. ó. Styli 4. Caps. 4-locularis. Sem. solitaria.

1. Quillaja Saponaria.

ADELPHIA.

Pinus Cupressoides fol. imbricatis acutis.

Pinus Araucana fol. turbinatis imbricatis hinc mucronatis, ramis quaternis cruciatis.

SYNGENESIA.

Cucurbita Siceraria, fol. angulato sublobatis tomentosis, pomis lignosis globosis.

Cucurbita Mammeata fol. multipartitis, pomis sphæroideis mammosis.


DIOECIA.


DIANDRIA.

Salix Chilensis fol. integerrimis glabris, lanceolatis, acuminatis.

DECANDRIA.

Schinus Huygan fol. pinnatis: foliolis serratis petiolatis, impari brevissimo.


POLYGAMIA.


MONOECIA.

Mimosa Balsamica inermis fol. bipinnatis, partialibus 6-jugis subdenticulatis, flor. octandris.

Mimosa Cavenia spinis stipularibus patentibus, fol. bipinnatis, spicis globosis verticillatis sessilibus.

TRIOECIA.

Ceratonia Chilensis fol. ovalibus carinatis, ramis spinosis.

PALMÆ.

Cocos Chilensis inermis, frond. pinnatis, foliol. complicatis ensiformibus, spadicibus quaternis.

REGNUM LAPIDEUM.


PETRÆ.


CALCARIA.

Gypsum Vulcanium particulis indeterminatis caerulescens.

ARGILLACEÆ.

Mica Variegata membranacea fissilis, flexillis, pellucida, variegata.

AGGREGATÆ.

Sassum Chillense impalpabile, luteum, maculis spatosis rubris caeruleisque.


MINERÆ.


SULPHURA.

Bitumen Andinum tenax ex atro caerulescens.

METALLA.

Cuprum Campanile mineralisatum stannosum cinereum.

Cuprum Laxense zinco naturaliter mixtum.

FOSSILIA.


TERRÆ.

Arena Cyanea ferri micans caerulea.

Arena Talcensis ferruginea in aqua durescens.

Argilla Bucarina fusca, luteo-punctata, odorifera.

Argilla Maulica uivea, lubrica, atomis nitidis.

Argilla Subdola atra, aquosa, tenacissima.

Argilla Rovia aterrima, tinctoria.

Calx Vulcania solubilis, pulvereo-granulata.